- Hoofstuk 32 -

VOORTSETTING VAN DIE PRAATJIE OOR DIE GODDELIKHEID VAN JESUS.

(Die wyse man sê): "Vriend, ek moet erken dat ek nie jou argumente kan hanteer nie, alhoewel jy met hulle hulp nie `n atoom verwyder het uit die unieke goddelikheid van Jesus die Meester nie. Inteendeel, het jy my duideliker laat sien dat God ook mens moet wees, die hoogste en mees volmaakte mens natuurlik. Andersins kan ons onmoontlik mens wees, ook nie God liefhê nie, as Hy nie die mees volmaakte mens was nie. Liefde is ons mees verhewe besit, ons lewe, ons saligheid! Waarom sou dit hoegenaamd bestaan as ons God nie kan liefhê in `n menslike vorm nie? Doen nou wat jy wil - maar moenie meer enige wysheid van my verwag nie. ek het jou alles gegee wat ek gehad het!"

(Biskop Martin oordink die woorde van die wyse man van die groep, en na `n ruk praat hy eerder met homself as met die ander): "Eintlik is jy reg, want as die Pentateug van Moses korrek is, moes God `n man wees of Hy sou nie Adam kon gemaak het na Sy eie beeld nie, wat veronderstel ook dieselfde aard. Alhoewel hoef `n horlosiemaker nie self `n horlosie te wees om in staat te wees om een te maak nie, hy moet die konsep daarvan in hom hê. Maar daar is weer `n knoop! As `n mens `n konsep van iets heel anders en apart van Homself kan hê, geen twyfel dat God ook daartoe in staat sou wees. Gevolglik kon die teks van die Pentateug so lees: "God het die mens geskape na die beeld van Sy idee", dit wil sê, in presiese ooreenstemming met Sy idee! Indien hierdie interpretasie korrek was, wat moontlik is, sou dit glad nie beteken dat God die mens na Sy vorm geskape het nie, of dat Hy `n beperkte gedaante sou hê waarna Hy die mens moes vorm nie. Aangesien elke idee as sodanig vormloos is, God self, as die basiese beginsel of idee, mag dalk ook vormloos wees. Veronderstel dat God `n menslike vorm moes hê om menslike wesens te skep, as Hy `n beer, `n haai, of enige van die ontelbare wesens skep, sou Hy of in staat moes wees om te verander in die vorm van al hierdie of Hy moes deel wees van al hierdie wesens, eens en vir altyd, sodat alle dinge en wesens `n permanente oertipe sou hê in Hom. Om dit te dink sou drogredenering wees! Daarom het God geen vorm nodig om in staat te wees om mense menslik te skep nie. En allermins het Hy nodig om Self mens te wees! Hierdie stelling sou heeltemal in stryd wees met die idee van volle goddelike vryheid. Want hoe kan jy jou volle vryheid voorstel as daar beperking is deur die vorm? Oorweeg hierdie, volle vryheid moet vormloos wees, wat ook ooreenstem met die teks van die Pentateug, waar die HEER Moses verbied om enige beeld van Hom te maak. Ja, my liefste vriend, vanuit die oogpunt van suiwer rede, is ek waarskynlik reg, terwyl jy 'wandel deur geloof,’ volgens Paulus! Dit is natuurlik ook `n soort van lewe, maar een sonder onderskeidingsvermoë of mening. Ek wil dit nie wegneem van jou nie, of `n proseliet van jou maak nie. Ek moet jou egter duidelik wys dat `n voormalige biskop nie omgedop kan word soos `n haas se vel nie, en veral nie deur diegene wat sy skape op die aarde was nie!"

(Die wyse man): "Ek sien nou in watter kwartaal die wind is! As jy die biskop is wat slegs `n paar weke gelede gesterf het, dan is dit maklik genoeg om te verstaan waarom jy nie die goddelikheid van Jesus kan verstaan nie. Ex trunco non fit Mercurius (`n boomstam kan nie `n Mercurius word nie). Ek is die boekhandelaar van dieselfde dorp waar jy biskop was. Ek weet maar al te goed hoe jy was: Uiterlik `n godsdienstige fanatikus, maar diep binne-in die grootste ateïs wat Kant, Hegel en Strauss met die grootste entoesiasme gelees het. En in plaas van die Vulgata, het jy Voltaire, Rousseau en Helvetius op jou lessenaar gehad - al die groot geeste wat jy gewoonlik van die preekstoel af en in jou pastorale briewe veroordeel het, maar in jou hart het jy hulle sterk verkies bo Jesus!

Ek is deeglik bewus hiervan omdat ek hierdie boeke aan jou moes voorsien, en jy het my vertrou. Maar ek was nie beïnvloed deur jou nie, en in die geheim my eie hart gevolg deur Swedenborg te bestudeer, wie jy verwerp het as ongeskik vir jou Romeinse trapmeul. Goed dat ek dit nou weet, want ons kan `n paar dinge kry om oor te praat!"

(Biskop Martin, in `n ontstelde stem): "Dit is dit! Waarom die duiwel moes jy hier uitkom?"

(Aan homself): "Hierdie boekhandelaar knaap weet redelik baie van my truuks. Nou gaan daar `n bietjie vuil linne in die geestewêreld gewas word! Ek hoop net Jesus, wat sonder twyfel die meester van hierdie huis is, kom nie nou in nie. Dit sou baie ongemaklik wees, want hy het reeds sommige van my vuil truuks ontbloot en het my `n stukkie van sy gedagte gegee. Maar as die man met die blink hoed moet begin om `n paar van my mees geheime skemas te onthul, mag dit dalk nie so goed gaan met my nie. Ek kan myself dalk weer in `n vreeslike oseaan bevind of op `n strand vir `n miljoen jaar. O, o, hoe vreeslik sou dit nie wees nie! Wat kan ek doen om hierdie ramp te verhoed? Ha! Wel, miskien kan ek dit een of ander manier doen. En as ek nie daarin slaag nie, sal ek net die hele ewigheid spandeer om vis te vang iewers op `n strand! Maar ek gee nie meer om nie, my God! Hoekom moes ek hierdie knaap hier ontmoet? Maar dit het gebeur, en ek sal dink aan een of ander manier om hier uit te kom."

(Hier onderbreek die boekhandelaar hom en sê): "As jy my goed gegronde geloof kon deel, sou dit jou uit jou dilemma help. En neem my nie vir `n informant nie, maar eerder as jou vriend wie jy gered het uit die vuur van sy blinde ywer, en wie jy geklee het toe hy naak was! Glo my, Jesus die Meester het ons nie nodig vir spioene en informante nie. Want Hy ken ons innerlike gedagtes nog voordat ons self daarvan bewus geword het. Kyk, broer, waarom sou dit nie moontlik wees vir Jesus om die Meester van die Hemel en die hele skepping te wees nie? Waarom kan Hy nie God die Ewige, die Almagtige wees nie? Sedert God alle wesens geskep het, beperk deur ruimte en tyd, moet Hy nie in staat wees om uit sy liefde vir ons, Sy skepsels, Sy kinders, Homself te beperk in tyd en ruimte sonder verlies van Sy almag nie, aangesien tyd en ruimte van Hom uitgegaan het? Of, mag `n skilder of beeldhouer wat duisende vorme produseer in kleure of gevormde materie, nie sy eie portret verf of sy eie beeld vorm nie? As `n mens dit kan doen, hoewel nie in `n perfekte sin nie, hoekom moet ons dit as onmoontlik beskou vir God om te doen? Of, kan God die hoogste en mees onafhanklike Wese wees as daar enigiets hoegenaamd is wat Hy nie kan laat gebeur nie? Met jou Hegeliaanse beginsels beperk jy Hom net, en maak Hom `n gevangene van die oneindigheid, wat net in staat is om oersentrale sonne met planete, mense en wilde diere te skep, maar Wie onmoontlik iets te doen kan hê met afgietseldiertjies nie. Hulle het ook lewe wat manifesteer deur middel van hul vernuftig uitgedinkte organismes, maar is veels te gering vir Hom om mee betrokke te wees, dieselfde met die mens tot hy iets soos die grootte van `n sentrale son bereik het. Maar hoe kan hy dit bereik? Selfs Hegel en Strauss sou stil wees oor hierdie onderwerp! Ek, jou vriend, hoop jy sal nou verstaan, en nie langer beswaar maak om Jesus die eer te gee wat aan Hom toekom vir ewig en altyd nie; nog meer want Hy het herhaaldelik Sy groot barmhartigheid aan jou getoon!"

(Biskop Martin): "Broer, vriend, ek het jou gered uit die vlamme, maar jy het nou `n ander vlam in my laat ontwaak - een met die mees kragtige lig! Ek dank Hom en jou! Maar laat my toe om myself eers bymekaar te kry, want hierdie nuwe gedagte is nog te oorweldigend!"